Theo y học hiện đại, bệnh đau mắt đỏ là bệnh viêm kết mạc cấp (chủ yếu do virut), có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi, thường hay gặp ở mùa hè và mùa thu. Bệnh lây lan trong cộng đồng, tạo nên dịch viêm kết mạc cấp. Theo y học cổ truyền, nguyên nhân chủ yếu do cảm nhiễm độc khí lưu hành trên diện rộng, hiệp với thấp nhiệt gây bệnh. Sau đây là một số bài thuốc trị theo từng thể.
Thể nhẹ: Bệnh nhân tự nhiên thấy ngứa cộm, nước mắt chảy ra nhiều, phần lòng trắng chuyển sang màu hung sau đỏ. Phép trị là khu phong chỉ thống thanh nhiệt. Dùng một trong các bài:
Bài 1: đương quy 16g, cam thảo chích 6g, đại hoàng 10g, khương hoạt 12g, phòng phong 12g, xuyên khung 12g, chi tử 12g. Sao giòn, tán bột. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 12g, uống với nước hãm bạc hà.
Bài 2: kim ngân hoa 16g, chi tử 12g, hoàng đằng 8g, chút chít 12g, kinh giới 12g, bạc hà (cho sau) 6g, lá dâu 16g, cúc hoa 12g. Sắc uống.
Bài 3: kim ngân 16g, liên kiều 12g, chi tử 8g, hoàng cầm 12g, bạc hà (cho sau) 6g, ngưu bàng tử 12g, cát cánh 6g. Sắc uống.
Thể nặng: Ngoài những chứng trạng như trên, bệnh phát nhanh, hai mắt sưng to, đau nhức, chảy nước mắt, sợ lạnh, phát nóng, nằm ngồi không yên, nặng hơn thì người bệnh không ngủ được, không muốn ăn uống. Phép trị là thanh nhiệt tả hỏa.
Bài thuốc: đại hoàng 10g, mộc thông 12g, xa tiền tử 12g, cù mạch 12g, biển súc 12g, hoạt thạch 12g, chi tử 12g, cam thảo chích 8g. Sấy khô tán bột mịn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 20g, uống với nước sắc đăng tâm thảo.
Phòng bệnh vẫn là cách hữu hiệu
Khi chưa mắc bệnh: Do bệnh lây lan theo đường hô hấp, tay - mắt; vì vậy, cần phòng bệnh bằng cách vệ sinh thân thể sạch sẽ, đảm bảo nguồn nước tắm rửa sạch. Thường xuyên rửa mắt bằng nước muối sinh lý 0,9%, hạn chế tiếp xúc với người bệnh, tránh dùng chung chậu rửa, khăn mặt với người bệnh. Khăn mặt, chăn gối... được giặt sạch bằng xà phòng.
Nếu đã mắc bệnh: Nên cách ly (nghỉ học, nghỉ làm việc...). Khi mắc bệnh cần đi khám chuyên khoa để sàng lọc một số bệnh có dấu hiệu đỏ mắt. Các giấy, bông lau... là nguồn gây bệnh quan trọng nên để riêng. Khăn mặt, chăn gối... phải giặt bằng xà phòng. Nếu sốt nhẹ, người mệt mỏi, viêm họng nhẹ, nuốt thấy vướng, hạch trước tai sờ nắn thấy đau... có thể xông toàn thân bằng nồi nước xông có thêm trầu không.
BS. Tiểu Lan